علايم شبيه آنفلوانزا، مثل تب، خستگي، تهوع، استفراغ، اسهال بي‌اشتهايي
چندين روز بعد:
زردي چشم‌ها و پوست در اثر تجمع بيلي‌روبين در خون
تيره شدن رنگ ادرار در اثر وارد شدن بيلي‌روبين اضافي به ادرار
اجابت مزاج روشن، به رنگ خاك رس، يا سفيد
هپاتيت B : معمولاً از راه آميزشي، تزريق خون، و تزريق يا سرنگ آلوده انتقال مي‌يابد. مادري كه هپاتيت B دارد ممكن می باشد عفونت را به نوازش انتقال دهد. بعضي از موارد هم بدون دليل مشخص و راه شناخته شده‌اي براي انتقال عفونت رخ داده‌اند.
هپاتيت C : معمولاً از راه تزريق موادمخدر داخل رگ، تزريق خون و ساير انواع مواجهه با خون يا محصولات خوني آلوده انتقال مي‌يابد. البته در 40% از موارد، راه انتقال معلوم نيست.
هپاتيت D : به‌گونه جداگانه از هپاتيت B نمي‌تواند رخ دهد. هپاتيت G : الگوي انتقال مشابهي مثل هپاتيت C دارد؛ معمولاً از راه خون انتقال مي‌يابد.
بي‌بندوباري
تزريق موادمخدر داخل رگ
مصرف الكل
تزريق خون
كاركنان پزشكي و ساير حرفه‌هاي خطرزا
مهد كودك‌ها يا مراكز نگهداري
دياليز
تغذيه نامناسب
وجود بيماري كه باعث كاهش مقاومت بدن شده باشد.
اگر با فرد هپاتيتي در تماس بوده‌ايد، با پزشك خود در ارتباط با تزريق گاما گلوبولين براي پيشگيري يا كاهش خطر هپاتيت مشورت كنيد.
اگر در زمره افرادي هستيد كه خطر هپاتيت آنها را تهديد مي‌كند، مثل كاركنان بيمارستان‌ها، دندانپزشكان و غيره، واكسن هپاتيت A و B را دريافت كنيد. واكسن ساير انواع هپاتيت ويروسي در دست بررسي می باشد. گاهي ممكن می باشد ايمونوگلوبولين نيز لازم گردد.
واكسيناسيون هپاتيت B براي همه نوزادان و شيرخواران
هپاتيت مزمن. اين بيماران معمولاً حامل ويروس هستند و عامل بالقوه‌اي براي انتقال عفونت به افراد خانواده و همسر هستند. اين افراد امكان دارد مثل اینکهً خوب و سرحال باشند و متوجه عفونت خود نشوند.
اكثر بيماران هپاتيتي را مي‌توان بدون خطر زياد در منزل تحت مراقبت قرار داد. جداسازي كامل بيمار ضروري نيست، اما فرد بيمار بايد وسايل جداگانه‌اي براي خوردن و آشاميدن داشته باشد يا از وسايل يك بار مصرف بهره گیری كند.
اگر هپاتيت داريد يا مراقبت از يك فرد هپاتيتي را به عهده داريد، دستان خود را مرتباً و به دقت بشوييد، خصوصاً پس از اجابت مزاج
امكان دارد داروي ضد التهاب كورتيزوني در موارد شديد تجويز گردد تا التهاب كبد كاهش يابد و علايم بهتر شوند.
براي هپاتيت B و C مزمن ممكن می باشد آلفا ـ اينترفرون مورد بهره گیری قرار گيرد.
در صورتي كه علايم زير به هنگام درمان رخ دهند: ـ بيشتر كم شدن اشتها ـ خواب‌آلودگي زياد يا گيجي ـ استفراغ، اسهال، يا درد شكمي ـ بيشتر شدن زردي؛ به وجود آمدن بثور پوستي يا خارش
| تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۳۸۶ | • چاپ کنید |
هپاتیت؛ ویرانگر کبد
هادی ناصری
درد در قسمت فوقانی شکم، درد مفاصل، استفراغ، کاهش شدید اشتها، ادرار تیره، زرد شدن پوست و چشم و… همه از نشانه‌های بیماری‌ای هستند که به آن هپاتیت (Hepatitis) یا التهاب و ورم کبد گویند. کبد عضوی حیاتی در بدن بشر و بیشتر حیوانات می باشد که مسئولیت تولید هزاران نوع از مواد مورد نیاز بدن را بر عهده دارد. مانند‌ی این مواد، می‌توان به تولید و ترشح صفرا، اجزای دستگاه ایمنی بدن مانند سیستم کمپلمان، انواع هورمون‌ها مانند هورمون‌های رشد و فرق سلولی، انواع آنزیم‌های دستگاه گوارش مانند لیپازها و پروتئازها تصریح نمود. در پی التهاب کبد یا هپاتیت، سلول‌های کبد بر اثر حمله‌ی ویروس‌ها و تکثیر آنها یا داروها و سموم مختلف، همچنین مصرف مکرر الکل، کار و فعالیت طبیعی خود را از دست می‌دهند و نابود می شوند. به جای سلول‌های نابود شده، بافتی از جنس فیبر و کلاژن که تنها وظیفه‌ی فضاپرکن دارد جایگزین می گردد که اگر بیماری برای مدت طولانی (شکل مزمن) ادامه یابد بتدریج کل کبد تبدیل به بافتی فیبروزی می گردد و شخص از بین می‌رود. آمارهای سازمان بهداشت جهانی در مورد هپاتیت، نشان از حدود هفتصد هزار نفر در ایران و بیش از دو میلیارد نفر در سراسر جهان دارد که از این بین، ۸۶ درصد مربوط به شایع‌ترین نوع این بیماری یعنی هپاتیت B می باشد.
نمودار راه‌های آلوده شدن به ویروس هپاتیت سی
انواع هپاتیت بر اساس عامل ایجادکننده
ویروسی: این نوع از هپاتیت که توسط ویروس‌ها ایجاد می گردد هفت نوع می باشد که سه مورد از مهم‌ترین و شایع‌ترین آنها را اظهار می‌کنیم:
هپاتیت B: هپاتیت B، که به وسیله‌ی ویروس ۱HBV به وجود می‌آید، شایع‌ترین نوع این بیماری‌ست. می‌توان افراد را علیه این بیماری واکسینه نمود. این ویروس در خون، منی و مایعات واژینال هست. زنان باردار آلوده می‌توانند از طریق جفت یا در موقع زایمان و شیردهی، ویروس را منتقل کنند. میزان HBV در خون نسبت به ویروس هپاتیت A بیشتر می باشد و همین باعث انتقال آسان‌تر آن می گردد. هپاتیت B منتقل شده از مادر به نوزاد در موقع تولد می‌تواند به دو شکل مزمن و حاد دیده گردد. مزمن یعنی دستگاه ایمنی بدن تا ۶ ماه نمی‌تواند ویروس را شناسایی و نابود کند، در حالی‌که ویروس برای ماه‌ها و سال‌ها در کبد باقی مانده، به فعالیت و تکثیر ادامه می‌دهد.
این امر باعث سرطان کبد و آسیب آن می گردد. هر ساله ده تا سی میلیون نفر به هپاتیت B مبتلا می شوند. ویروس این بیماری از نوع Hepadnavirus صد مرتبه بیشتر از ویروس ایدز قابلیت بیماریزایی دارد. هرساله یک میلیون نفر، و در هر دقیقه دو نفر در جهان بر اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. کمتر از ۱۰ درصد بزرگسالان بیماری را به شکل مزمن نشان می‌دهند، در حالی‌که این رقم در کودکانی که در موقع تولد آلوده شده‌اند به ۹۰ درصد و در نوجوانان به ۳۰ – ۲۵ درصد می‌رسد. خطر ابتلا به ویروس در بزرگسالان بستگی به سلامتی دستگاه ایمنی دارد. برای مثال، افرادی که دستگاه ایمنی آنها به دلایلی مانند پیوند عضو ، دیالیز و معضلات کلیوی، شیمیوتراپی و ایدز تضعیف شده می باشد، بیشتر از افراد سالم مبتلا می شوند. گزارش‌ها نشان داده می باشد که ۹۰ درصد افراد مبتلا به ایدز، به هپاتیت آلوده شده‌اند و از این تعداد ۱۵ درصد، آن را به شکل مزمن نشان می‌دهند. تمام افراد آلوده شده با این ویروس، علایم بیماری حاد را نشان نمی‌دهند. معمولا علایم حدود ۶ – ۴ هفته بعد از ورود ویروس بروز می کند. کسانی که ویروس هپاتیت B را به مدت بیش از شش ماه در خون خود داشته باشند ناقل این بیماری محسوب می شوند. عامل بیماری هپاتیت B در خون و همه‌ی ترشحات بدن (مانند بزاق، عرق و …) افراد ناقل هست؛ البته این ویروس تا به حال در مدفوع پیدا نمود نشده می باشد. تنها مخرن این ویروس بشر می باشد. درگذشته مهم‌ترین علت ابتلا به هپاتیت B بهره گیری از خون و فراورده‌های آن بوده می باشد اما امروزه با آزمایش خون می‌توان این آلودگی را مشخص نمود. به همین خاطر، خون‌ها مورد مطالعه قرار گرفته و انتقال این بیماری دیگر از طریق خون به‌آسانی صورت نمی‌گیرد. افراد آلوده شده با ویروس هپاتیت B (مانند هپاتیت A حاد) احساس بیماری می‌کنند و قادر به انجام کاری نیستند. کمتر از یک درصد افراد آلوده، این بیماری را به شکل خیلی شدید و سریع نشان می‌دهند که منجر به از کار افتادن کبد و مرگ می گردد.
تصویر میکروسکوپ الکترونیکی از ویروس هپاتیت آ
اگر دستگاه ایمنی نتواند بیماری را تا ۶ ماه مراقبت کند، شخص علایم هپاتیت مزمن را نشان می‌دهد. نشانه‌های هپاتیت مزمن مشابه هپاتیت حاد می باشد. معمولا در افرادی که چندین سال مبتلا به بیماری هستند، مجموعه‌ای از علایم اضافی بروز می کند. این علایم شامل کهیر، جوش‌های پوستی، آرتریت، سوزش یا مورمور کردن در بازوها و پاها هستند.
راه‌های انتقال
ـ داشتن ارتباط‌ی جنسی (بدون بهره گیری از کاندوم) با فرد آلوده
ـ بهره گیری‌ی مشترک از سوزن‌های تزريقی
ـ بهره گیری از خالکوبی (Tattoo) يا هرگونه خراشيدن و سوراخ کردن بدن با بهره گیری از وسايل آلوده که برای فرد ديگری مورد بهره گیری قرار گرفته‌اند
ـ خراشيده شدن پوست با سوزن آغشته به خون (کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی ممکن می باشد از اين طريق آلوده شوند)
ـ بهره گیری از مسواک يا تيغ ريش‌تراشی مشترک با يک فرد آلوده
ـ مسافرت به کشورهايی که هپاتيت B در آنها شايع می باشد
ـ انتقال از مادر به نوزاد هنگام تولد یا شیردهی (عمده‌ترین راه انتقال در ایران)
بایستی توجه داشت که هپاتیت B از راه دست دادن، در آغوش گرفتن، و نشستن در کنار فرد آلوده منتقل نمی‌گردد.